लस एन्जलस — जब कुनै नेपाली अमेरिका जस्तो सपनाको देशमा पुग्छ, उसको आँखाभरि सपनाहरू हुन्छन्—कोही त्यसलाई बिर्सन्छ, कोही त्यसमा हराउँछ। तर, गोरखाको भीरपाखाबाट अमेरिका उत्रिएका ऋषि पुन्नाखर ढकाल भने ती सपनाहरूलाई मुटुभित्र राखेर पनि माटोको गन्ध बिर्सन सकेनन्।
साधारण नेपाली किसान परिवारमा जन्मिएर, काँधमा बोजा बोकेर बाटो काटेका ढकाल अहिले अमेरिका जस्तो महाशक्तिराष्ट्रमा आफ्नो नाम मात्र होइन, देशको झन्डा पनि उच्च बनाइरहेका छन्। अमेरिकी भूमिमा उनको चिनारी आज ‘नेपालका गौरवशाली सपूत’को रूपमा गुञ्जिएको छ।
आँधी बेहरीको सामना गर्दै अमेरिकी सपनाको उज्यालोमा नेपाल झल्क्याउने अभियान
२००५ मा डिभी परेर जब ढकाल अमेरिका झरे, उनीसँग न त ठूलो लगानी थियो, न त भाषा। तर थियो—अठोट, हिम्मत, र देशप्रतिको अथाह प्रेम। उनले अमेरिका झर्दा लिएका दुई वटा झोलामा सबैभन्दा भारी बोझ थियो—नेपालप्रतिको सपना।
सुरुका दिनहरू सहज थिएनन्। उनले लस एन्जलसका गल्लीमा पसल पसलमा नेपाली हस्तकला बेच्न थाले। सहरका डस्टबिनदेखि मलहरूका कुनासम्म पुग्दा, उनका खुट्टाहरूले थकाइ मान्न मानेनन्। अनि सुरु भयो ‘Rising International Inc.’—नेपाली उत्पादनलाई विश्व बजारमा पुर्याउने ऐतिहासिक प्रयत्न।
‘कामना किचन’देखि कूटनीतिक उचाइसम्म: एउटा नेपालीको समर्पणको सन्देश
अहिले ऋषि पुन्नाखर ढकाल अमेरिकामा मात्र व्यवसायी होइनन्, उनी नेपाली संस्कृतिका प्रवक्ता हुन्। हवाईमा खोलेको ‘कामना किचेन’ रेष्टुराँ नेपाली खानाको मात्र स्वाद होइन, नेपालीपनको परिभाषा हो।
उनको योगदान देखेर नेपाल सरकारले उनलाई २०१३ मा सान डिएगोको लागि अवैतनिक वाणिज्यदूत नियुक्त गर्यो। त्यसपछि २०१५ मा महावाणिज्यदूत बने। यो पद सजिलोसँग पाउने हैन, यो त देशका लागि दिइएको समर्पणको पुरस्कार हो।
पशुपतिनाथ मन्दिरदेखि क्यान्सर अस्पतालसम्म: जहाँ ऋषिको छायाँ पुग्दछ
लस एन्जलसमा श्री पशुपतिनाथ फाउन्डेशनमार्फत उनले नेपाली समाजलाई एकतामा बाँध्ने अद्वितीय कार्य गरेका छन्। अमेरिकामा मन्दिर, स्तूपा, सामुदायिक भवनदेखि नेपालमा क्यान्सर अस्पताल र हाइड्रोपावरलगायत सामाजिक क्षेत्रमा लगानी गरी उनले नेपालीलाई मात्र रोजगारी दिएका छैनन्, आशा पनि बाँडेका छन्।
११ लाख डलरभन्दा बढी संकलन गरेर, उनी ‘नेपाली डायस्पोराको राजदूत’ बनेका छन्—नियुक्त नभए पनि, प्रेम र कर्मले स्वीकृत।
‘डबल डि’ मन्त्र: अमेरिकी सपनाको नेपाली संस्करण
ऋषि पुन्नाखर ढकालको जीवनको अर्को अनुपम सूत्र हो—‘Double D’ अर्थात् एक डलर कमाउ, अर्को डिग्री हासिल गर। उनले नेपाली युवालाई भनिरहेका छन्—अमेरिकामा मात्र पैसा कमाउने होइन, ज्ञान आर्जन गर, सीप विकास गर र देशलाई केही दिन तयार हो।
सपना देख्ने आँखा, सपना पुरा गर्ने हात
ऋषि पुन्नाखर ढकालको जीवन कुनै फिल्मको कथा जस्तो लाग्छ। तर यो कथा कुनै लेखकले लेखेको हैन—यसलाई उनले आफ्नै पसिनाले लेखेका छन्। उनी कहिल्यै थाक्दैनन्, किनभने उनको मुटुमा बसीरहेछ नेपाल। गोरखाको माटो, आमाको अनुहार, र जनताको अपेक्षा—यी सबै बोकेर उनी अमेरिका भित्र घाम बनेका छन्।
अन्त्यमा…
कहिल्यै नझुक्ने, नरोकिने, नथाक्ने यो नेपाली छोरोले संसारलाई सिकाइरहेको छ—मूल माटो कहिल्यै बिर्सनु हुँदैन। नेपाल र नेपाली जहाँ भए पनि शिर उच्च राख्न सकिन्छ—यदि मनमा इमान, कर्ममा निष्ठा, र राष्ट्रप्रेमको भावना छ भने।
ऋषि पुन्नाखर ढकाल, तपाईंलाई सलाम! तपाईं हाम्रो प्रेरणा, हाम्रो सम्मान, र हाम्रो गौरव हो।
