वरिष्ठ समाजसेवी तथा स्वतन्त्र विचारक शिव बन्जाराको दृष्टिकोणमा आधारित विशेष लेख
गोरखा जिल्लाको ऐतिहासिक भूमिमा अवस्थित सहिद लखन गाउँपालिका केवल भौगोलिक अस्तित्व मात्र होइन, यो क्षेत्र हो—जहाँ प्रकृति बोल्छ, संस्कृति गुञ्जिन्छ, र इतिहास गर्जन्छ। नेपालका असंख्य गाउँहरूमध्ये सहिद लखन त्यस्तो विशिष्ट गाउँपालिका हो, जहाँ पर्यटन, कृषि, संस्कृति र आत्मसम्मानले नयाँ भविष्यको रेखांकन गर्दैछन्।
वरिष्ठ समाजसेवी, विचारक तथा सहिद लखनका सुपुत्र शिव बन्जारा भन्छन्—“हाम्रो पहाड न त केवल उकालो हो, न त जंगल मात्र। यो त पर्यटनको पाटी हो, संस्कृति र सम्भावनाको प्रतीक हो। अब हामीले आफ्नै गाउँलाई विश्वसामु चिनाउने बेला आएको छ।”
उनको यही दृष्टिकोणलाई आधार बनाएर प्रस्तुत छ — सहिद लखनको पर्यटकीय सम्भावना: एक सुव्यवस्थित परिकल्पना।
प्राकृतिक सौन्दर्य : हरियालीले ढाकिएको स्वर्ग
सहिद लखनको हरेक पाखा, डाँडा र खोँच प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिएका छन्। हरियाली पहाड, शान्त जंगल, बग्ने खोलाहरू, र दृश्यावलोकनका थुप्रै बिन्दुहरू पर्यटकलाई लोभ्याउने मुख्य आधार हुन्।
- दूरी नजिकै, सौन्दर्य अकल्पनीय।
- यहाँका उच्च पहाडबाट देखिने हिमालको झल्कोले मनमोहक स्वर्गीय अनुभूति दिन्छ।
- चिसो हावा, ताजा पानी, शुद्ध आकाश – शारीरिक मात्र हैन, मानसिक स्वास्थ्यको पनि उपचारस्थल बन्न सक्छ।
धार्मिक र सांस्कृतिक पर्यटन : आस्था र मौलिकताको संगम
सहिद लखनको धरोहर केवल ढुंगा-माटोका मन्दिरहरू होइनन्, यहाँ बगेका छन् – शताब्दीयौँ पुराना संस्कारहरू।यहाँका प्रमुख धार्मिक तथा सांस्कृतिक स्थलहरू:
- मनकामना मन्दिर (नजिकको प्रसिद्ध गन्तव्य)
- बर्चुली देवीको मन्दिर – स्थानीय आस्थाको केन्द्र
- भीमबिरश्वर मन्दिर – प्राचीनता र गाथाको सन्देशवाहक
- बौद्ध गुम्बाहरू – शान्तिको आभास दिने आध्यात्मिक थलो
शिव बन्जारा भन्छन् –“धार्मिक स्थलहरू केवल पूजाका लागि होइन, आन्तरिक शुद्धिकरण र मानसिक उन्नतिको केन्द्र हुन्। यो पक्षलाई प्रवर्द्धन गरेर हामी स्थानीय पर्यटनलाई बहुआयामिक बनाउन सक्छौं।”
संस्कृति र जातीय विविधता : एक गाउँ, सय कथाहरू
मगर, गुरुङ, नेवार, क्षेत्री, ब्राह्मणलगायत विभिन्न जातजातिहरूको यो साझा थलो हो – जहाँ मौलिक पहिचान, परम्परा र संस्कार जीवित छन्।
- गुरुङहरूका रोदी परम्परा, मगरहरूको सेलो भाकाहरू,
- नेवारहरूको जात्रा र परिकार परम्परा
- प्रत्येक संस्कृतिले गाउँलाई रंगीन बनाएको छ।
यो विविधता पर्यटकका लागि ‘लिभिङ म्युजियम’ (जीवित संग्रहालय) बन्न सक्छ, जहाँ केवल देखिने होइन, भोग्न पाइन्छ – संस्कृति, खानपान, नृत्य, कथा, रहनसहन।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि : गौरवका पाइलाहरू
गोरखा दरबार नजिकै अवस्थित सहिद लखन गाउँपालिकाले पृथ्वीनारायण शाहको अभियानको ऐतिहासिक प्रभावको प्रत्यक्ष स्पर्श पाएको क्षेत्र हो।यहाँको माटोमा वीरता, एकता र राष्ट्रियताको सुगन्ध छ।
शिव बन्जारा अनुसार –“हामीले इतिहास बिर्सनु हुँदैन। पर्यटकलाई हामीले केवल प्राकृतिक सौन्दर्य मात्र होइन, वीरतापूर्ण इतिहासको अनुभूति दिलाउन सक्नुपर्छ।”
भौगोलिक लाभ : सजिलो पहुँच, अपार सम्भावना
सहिद लखन गोरखा सदरमुकाम तथा प्रमुख राजमार्गसँग नजिक छ।
- सहज यातायात,
- विद्युतीकरण हुँदै गएको गाउँ,
- मोबाइल तथा इन्टरनेट सुविधा,
यी सबैले पर्यटक बस्न, घुम्न र अनुभव लिन सहजता प्रदान गर्छन्।
शिव बन्जारा भन्छन् –“पर्यटकले केवल देख्न मात्र होइन, रमाउन, टिक्न र फर्किएपछि सम्झन लायक अनुभव चाहन्छ। हामी त्यही ‘होलिस्टिक एक्सपेरिएन्स’ दिन सक्ने अवस्थामा छौं।”
संभाव्य कार्यक्रमहरू : यथार्थमा रुपान्तरणका पाइला
सहिद लखनलाई सपना होइन, सम्भाव्य पर्यटन गन्तव्य बनाउने उद्देश्यले विभिन्न कार्यक्रमहरू अगाडि सार्न सकिन्छ:
कृषि तथा होमस्टे कार्यक्रमहरू:
- स्थानीय उत्पादन (मकै, तरकारी, फलफूल) र
- गुरुङ-मगर शैलीका घरहरूमा होमस्टे कार्यक्रम
- साँझमा नाच-गान, परम्परागत खाना – “Experience the village!”
पदयात्रा र दृश्यावलोकन:
- डाँडा–टाकुरामा पदयात्रा र हिमाल हेर्ने टावर निर्माण
- “Sunrise Point” वा “Nature Trail” को विकास
सांस्कृतिक कार्यक्रम:
- वार्षिक उत्सव: “सहिद लखन महोत्सव”
- लोकगीत, लोकनृत्य, जातीय भोज, हस्तकला प्रदर्शनी
धार्मिक यात्रा तथा पूजाआजा पर्यटन:
- धार्मिक स्थलहरूसम्म गाइडेड यात्रा
- धार्मिक ध्यान केन्द्र (spiritual retreat) को विकास
शिव बन्जाराको रणनीतिक सोच:
शिव बन्जारा भन्नुहुन्छ –“हाम्रो गाउँले अब आत्मनिर्भर पर्यटन विकासको मोडेल बनाउनेछ। सरकार, संघसंस्था र स्थानीय समाजबीच सहकार्य गरेर हामी सहिद लखनलाई ‘रोल मोडेल गाउँपालिका’ बनाउने संकल्पमा छौं।”
उहाँले पर्यटन, कृषि र संस्कृति तीनै पक्षलाई एकसाथ समेट्ने रणनीति प्रस्ताव गर्नु भएको छ –
✅ स्थानीय रोजगारी सिर्जना
✅ पर्यटनबाट आयको नयाँ स्रोत
✅ सामाजिक समावेशिता र सांस्कृतिक सम्बर्धन
✨
सहिद लखन — पर्यटनको नवयुगमा अग्रसर
सहिद लखन अब केवल एउटा गाउँपालिका होइन, यो हो – ‘संभावनाको संगम’, जहाँ प्राकृति, संस्कृति, इतिहास र मानवता एकैसाथ गुथिन्छन्।
अब समय आएको छ – हाम्रो माटो, हाम्रो संस्कृति र हाम्रो भविष्यलाई अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकका सामु पुर्याउने। शिव बन्जाराजस्ता दूरदर्शी नेतृत्व र स्थानीय जनताको सामूहिक प्रयासमार्फत सहिद लखनलाई ‘पर्यटन नक्शामा’ उभ्याउने।
“सहिद लखन जागिरहेको छ – अब संसार उसलाई हेर्न तयार होस्!”
