लेखक: एचबी ताम्राकार
नेपाल प्रहरी संस्था २०७९ सालपछि नेतृत्वका दृष्टिकोणले एक नयाँ मोडमा प्रवेश गर्यो। तत्कालीन समयका राजनीतिक, सामाजिक र सुरक्षा चुनौतीबीच संगठनलाई सशक्त, निष्ठावान् र जनमैत्री बनाउने उद्देश्यले जुन नेतृत्वको आवश्यकता थियो, त्यो आशा पूरा गर्ने व्यक्तिका रूपमा दीपक थापा देखा परे।
आज उनी नेपाल प्रहरीका ३१औँ महानिरीक्षक (IGP) हुन्—तर उनी केवल पदाधिकारी होइनन्, उनी प्रहरी संगठनभित्र एउटा सुधारक, रणनीतिकार र नेतृत्वदायी प्रेरणाको केन्द्र हुन्।
प्रारम्भिक जीवन र पृष्ठभूमि
दीपक थापा १९७१ नोभेम्बर २४ मा भक्तपुरको सिपाडोलमा जन्मिएका हुन्। सामान्य मध्यमवर्गीय परिवारमा हुर्किएका थापा बचपनदेखि नै अनुशासन, अध्ययन र सामाजिक उत्तरदायित्वप्रति सजग थिए। उनले त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट राजनीति शास्त्रमा स्नातकोत्तर, कानूनमा स्नातक तथा सार्वजनिक प्रशासन (MPA) अध्ययन गरे। यिनै शैक्षिक योग्यताहरूले थापा प्रहरी सेवामा प्रवेशपछि पनि बौद्धिक दृष्टिकोण, प्रशासनिक क्षमता र व्यवहारिक निर्णय लिन सहयोग पुर्यायो।
प्रहरी सेवामा प्रवेश: सपना र संघर्षको शुरुआत
थापाले सन् १९९५ मा प्रहरी निरीक्षक (Inspector) को रूपमा सेवा सुरुआत गरे। सुरुवातमै देखिएको उहाँको नेतृत्व क्षमता, अनुशासन, निर्णय क्षमताले संगठनभित्र उहाँलाई प्रगतिको बाटोमा अघि बढायो। ३० वर्षभन्दा बढी लामो सेवाकालमा उहाँले नेपालको विभिन्न जिल्लादेखि अन्तर्राष्ट्रिय मंचसम्म न्याय, सुरक्षाबोध र जनसेवाको अनुकरणीय मिसाल पेश गर्नुभयो।
कार्यक्षेत्रका विविध अनुभव
थापाले खोटाङ, चितवन, मोरङ, माकवानपुर, रुकुम, सुनसरी जस्ता दर्जनौं जिल्लामा कार्यरत रहेर सुरक्षाको चुनौती र जनसरोकारबीच समन्वय गर्ने दक्षता देखाएका छन्।
SSP स्तरमा काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालय (Kathmandu Crime Division) सम्हाल्दा उहाँको नाम गम्भीर अनुसन्धान, ठूला गिरोह नियन्त्रण, मानव बेचबिखन रोकथाममा उल्लेखनीय बन्यो।
DIG र AIG रूपमा बागमती प्रदेश, प्रशासनिक विभाग, काठमाडौँ प्रहरी कार्यालय तथा CIB मा पनि थापा सफलतापूर्वक अग्रसर रहे।
अन्तर्राष्ट्रिय अनुभव
नेपालका सीमाभित्रमात्र नभएर थापाले संयुक्त राष्ट्र संघको शान्ति मिसन (सुडान र लाइबेरिया) मा समेत नेपाली प्रहरीको छवि उच्च बनाउने कार्य गरे।
UN Peacekeeping Medal, राष्ट्रपतिबाट प्राप्त प्रबल जनसेवाश्री, सुप्रबल जनसेवाश्री जस्ता सम्मानहरू थापाको इमानदारी, कार्यकुशलता र राष्ट्रसेवाप्रतिको प्रतिबद्धताका प्रमाण हुन्।
प्रणालीगत सुधारमा नेतृत्व
✅ मेरिटमा आधारित बढुवा प्रणाली
आईजीपी नियुक्त भएपछिको पहिलो कार्यकालमै थापाले प्रहरी संगठनभित्र बढुवा र सरुवा प्रक्रियामा “मेरिट, दक्षता र पारदर्शिता” लाई आधार बनाउने नीति सार्वजनिक रूपमा घोषणा गरे।
उनले भने:
“अब प्रहरीको पदोन्नति नीति कृपादृष्टिमा होइन, योग्यताको आधारमा हुनेछ। सुधारलाई हामीबाटै थाल्नुपर्छ।”
✅ नागरिक–मैत्री प्रहरी सेवा
थापाको नेतृत्वमा प्रहरी प्रशासनलाई जनताको सेवा प्रदायक संस्थाका रूपमा अघि बढाइएको छ।
उहाँको निर्देशनमा सबै युनिटहरूलाई ‘जनतासँग व्यवहार, अपराधप्रति कठोरता’ को सिद्धान्तमा काम गर्न निर्देशन दिइएको छ।
हालका प्रमुख कार्य र सुधार पहलहरू
1.
राजधानीमा लागू औषध नियन्त्रण अभियान
काठमाडौं उपत्यकामा बढ्दो लागुऔषध व्यापार नियन्त्रण गर्न विशेष अभियान सञ्चालन गरिएको छ। दर्जनौं कुख्यात व्यापारी पक्राउ, लुकाइएका गोदाम फेला पार्ने काममा अनुसन्धान टोलीलाई विशेष तालिमसहित परिचालन गरिएको छ।
2.
डिजिटल अपराध नियन्त्रण
साइबर अपराधको बढ्दो जोखिमलाई ध्यान दिँदै Cyber Bureau लाई प्रविधिमैत्री बनाउने कार्य अघि बढाइएको छ। युवाहरूलाई साइबर क्राइमका विषयमा सचेत गराउन अनलाइन कक्षा र स्कुलस्तरका अभियानको सुरुआत गरिएको छ।
3.
अवैध क्रियाकलाप विरुद्ध शून्य सहनशीलता
राजनीतिक संरक्षणमा हुने तस्करी, कालोबजारी, अनियमितता लगायतका विषयमा अनुसन्धान तीव्र बनाइएको छ। थापाले प्रदेश प्रहरी कार्यालयहरूलाई “कुनै दबाब नमान्ने” निर्देशनसहित स्वायत्त अनुसन्धानको अधिकारसमेत सुदृढ बनाएका छन्।
4.
प्रहरी स्रोत सुदृढीकरण
थापाको नेतृत्वमा प्रहरीलाई पर्याप्त आवास, पोषण, तालिम र मानसिक स्वास्थ्य सुविधाको माग सम्बोधन गर्दै तत्कालीन स्रोत व्यवस्थापनमा सुधार गरिएको छ। उनी नेतृत्व सम्हाल्दादेखि प्रहरीको मनोबल उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि भएको छ।
🧭 थापाको नेतृत्वदायी दर्शन
- निष्ठा र नैतिकता: संगठनलाई न्यायपूर्ण, सेवा–केन्द्रित बनाउन उनको अडान स्पष्ट छ।
- सुधार स्वयंबाट: “सुधार अरूबाट होइन, नेतृत्वबाट सुरु हुन्छ” भन्ने भनाइमा दृढ छन्।
- युवा प्रहरीलाई प्रेरणा: नयाँ प्रहरीलाई अनुशासन, इमानदारी र मर्यादा बोक्न निरन्तर प्रेरित गर्छन्।
💬 प्रहरी संगठनभित्रको प्रभाव
आईजीपी थापा प्रहरी संगठनमा नयाँ ऊर्जा, अनुशासन र आशाको स्रोत बनेका छन्।
उनले नेतृत्व सम्हालेदेखि धेरैजसो प्रहरीहरू आफ्नो कामप्रति थप सचेत, उत्साही र निष्पक्ष बनेका छन्।
उनको कार्यशैलीले “प्रहरी जनताको साथी” भन्ने अवधारणा व्यवहारमै लागू हुन थालेको अनुभूति दिलाएको छ।
✍️
आईजीपी दीपक थापा केवल नेपाल प्रहरी संगठनका प्रमुख मात्र होइनन्, उनी एक अभ्यासशील सुधारक, दूरदर्शी रणनीतिकार, र समाजप्रति उत्तरदायी सुरक्षकर्मी हुन्।
नेपाल प्रहरीको भविष्यमाथि सकारात्मक प्रभाव पार्ने थापाको व्यावसायिकता, पारदर्शिता र दूरदर्शिता आजको परिस्थितिमा झनै आवश्यक देखिन्छ।
सिंहदरबारदेखि गाउँपाखासम्म, प्रहरी चौकीदेखि अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति मिसनसम्म—दीपक थापाको योगदान नेतृत्वमा कर्म, सेवा र नैतिकताको उदाहरण बनेर उज्यालो हुँदै गएको छ।
जय नेपाल प्रहरी। जय समर्पित नेतृत्व।
