नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) का अध्यक्ष चतुर बहादुर चन्द आजको मितिमा नेपाली क्रिकेटको इतिहासमै सबैभन्दा प्रभावशाली नेतृत्वकर्ताका रूपमा उभिएका छन्। उनी खेलाडी होइनन्, तर उनले जुन ढंगले नेपाली क्रिकेटलाई फेरि जीवित बनाएका छन् — त्यो खेल मैदानभन्दा ठूलो मैदान मा खेलेको जित हो।
संकटको बीचमा आएका एक शान्त नायक
२०१६ मा ICC ले क्यानलाई निलम्बन गरेपछि नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट भविष्य अन्धकारमय देखिएको थियो। त्यतिबेला हरेक नेपाली क्रिकेटप्रेमी निराश थिए, व्यवस्थापनको अराजकताबाट दिक्क भइसकेका थिए।
चतुर बहादुर चन्द त्यसै समयमा एउटा यस्तो नेतृत्वको रूपमा अघि आए, जसले क्रिकेटको आत्मालाई पुनर्जीवन दिन सक्ने आशा दिलायो।
नेतृत्व जुन मैदान बाहिर चम्कियो
- २०१९ मा निर्वाचित अध्यक्ष बनेपछि उनले ICC सँग समन्वय गर्दै नेपाली क्रिकेटको पुनःस्थापना गरे।
- अनलाइन टिकट प्रणाली, सुनियोजित घरेलु लिगहरू, क्लबस्तरको क्रिकेट पुनर्संरचना, र महिला क्रिकेटमा बढ्दो लगानी — यी सबै परिवर्तनहरू चन्दको कार्यकालमा भएका हुन्।
- उनले क्रिकेट मात्र होइन, सिस्टम परिवर्तन गरे।
ICC ले सम्मानित गर्यो – Long Service Award
उनको समर्पणलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमै मान्यता दिँदै ICC ले उनलाई Long Service Award प्रदान गर्यो।
यो सम्मान पाउनु भनेको सिर्जना, निष्ठा र नेतृत्वको पुरस्कार हो।
T20 लिगदेखि टेस्ट सपनासम्मको यात्रा
चन्दको नेतृत्वमा सुरु भएको नेपाल T20 लिग अब ग्लोबल फ्रेन्चाइज क्रिकेटको हिस्सा बन्दैछ।
उनको अर्को सपना —
“नेपाललाई टेस्ट राष्ट्र बनाउने।”
त्यसका लागि उनले घरेलु संरचना बलियो बनाउने, पूर्वखेलाडीहरूलाई नेतृत्वमा ल्याउने (जस्तै पारस खड्का), र ग्रामस्तरमा लिगहरू सञ्चालन गर्ने योजना अघि सारेका छन्।
राजनीति भित्रको क्रिकेटप्रेमी
चन्द नेपाली कांग्रेस पार्टीका सक्रिय नेता पनि हुन्। तर उनको पहिचान राजनीतिज्ञभन्दा बढी क्रिकेट अभियन्ता को रूपमा स्थापित भएको छ।
उनले राजनीतिक हैसियत होइन, खेलप्रतिको समर्पण देखाएर आफूलाई प्रमाणित गरे।
सम्बोधनहरू: साथीहरू भन्छन् — “चन्दले क्रिकेट बचाए”
- “उहाँ नआएको भए नेपाली क्रिकेट अझै झारमा गढेको हुन्थ्यो।”
- “उहाँले क्रिकेटलाई राजनीतिक हस्तक्षेपबाट जोगाउनु भयो।”
- “पारदर्शिता र इमानदार नेतृत्वकै उदाहरण हो — चन्द।”
१. विगत : गुम्न लागेको क्रिकेटको भरोसा फर्काउने नायक
नेपाल क्रिकेट संघलाई ICC ले सन् २०१६ मा निलम्बन गर्यो। देशको क्रिकेट अस्तव्यस्त थियो, आशावादी आवाजहरू चुप थिए।
तर यही निराशाबीच चतुर बहादुर चन्द २०१९ मा क्यान अध्यक्ष निर्वाचित भएर आए।
उनी आएपछि:
- ICC सँग सम्बन्ध सुधारियो
- क्यानको पुनः मान्यता कायम भयो
- ढिलासु, अव्यवस्थित, र भ्रष्ट प्रणालीलाई सुधारेर पारदर्शी, जवाफदेही र समर्पित संघ बनाइयो।
उनले नेतृत्व होइन, उत्तरदायित्व सम्हाल्ने शैली देखाए।
२. वर्तमान : नेपाली क्रिकेटको रथ हाँक्ने दृढ कप्तान
आज, चन्दको नेतृत्वमा नेपाल क्रिकेट:
- नेपाल T20 लिग जस्ता ग्लोबल इभेन्ट सफलतापूर्वक सञ्चालन गर्दैछ
- महिला क्रिकेट अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा अघि बढिरहेको छ
- पूर्वखेलाडीलाई व्यवस्थापनमा ल्याउने नीति लागू भएको छ (पारस खड्का सचिव)
- टिकट प्रणाली डिजिटल भएको छ
- घरेलु लिगहरू संरचित र नियमित हुँदै गएका छन्
- ICC ले सम्मानित गरिसकेको छ (Long Service Award)
उनी ‘अध्यक्ष’ भन्दा बढी क्रिकेटको संरक्षक बनेका छन्। अहिलेको क्यान मात्र संघ होइन —
‘क्यान’ अब एक संस्था हो, ‘क्रिकेट’ अब एक अभियान।
३. भविष्य : सपना देखाउने मात्र होइन, पुरा गर्न उदाएका नेता
चन्दको भोलिका ५ खतरनाक योजनाहरू:
१. नेपाललाई टेस्ट राष्ट्र बनाउने
— “हामी सस्तो ताली होइन, दीर्घकालीन इज्जत चाहन्छौं।”
२. गाउं–गाउंमा ‘ग्राम क्रिकेट लिग’ सुरु गर्ने
— क्रिकेट अब राजधानी केन्द्रित नहुने, हरेक जिल्ला क्रिकेट केन्द्र बन्ने।
३. महिला क्रिकेटलाई एशियाली स्तरमा पुर्याउने
— महिला खेलाडीहरूलाई ‘फुल टाइम प्रोफेशनल’ बनाउन आवश्यक नीति र पूर्वाधार।
४. पूर्वखेलाडीहरूलाई व्यवस्थापन र प्रशिक्षणमा प्राथमिकता
— “जसले खेले, उसैले निर्माण गर्छ,” भन्ने चन्दको सोच।
५. बालबालिकालाई स्कुलस्तरमै क्रिकेटसँग जोड्ने
— ‘क्रिकेट पाठशाला’ प्रोग्राम: हरेक विद्यालयमा बेसिक क्रिकेट कोर्स।
४. निष्कर्ष : चन्द नेतृत्व होइन, क्रिकेट क्रान्ति हुन्
चतुर बहादुर चन्द आज नेतृत्वकर्ता मात्र होइनन्,
विश्वासका पर्यायवाची, परिवर्तनका संवाहक, र समर्पणका प्रतीक हुन्।
उनले क्रिकेटलाई सस्तो मनोरञ्जन होइन, राष्ट्रनिर्माणको औजार बनाएका छन्।
आज, जब नेपाली टिम मैदानमा गोलाप्रति गोलामार्फत जित निकाल्छ,
त्यसको पछाडि चन्दको चुपचाप संघर्षको पसीना मिसिएको हुन्छ।
