परिचय: एक विचार, एक राष्ट्रिय भावना
मैले नजिकबाट महसुस गरेका एक प्रेरणादायी नाम हुन्—विनोद कुँवर। उनी केवल एक व्यक्ति होइनन्, एक आवाज पनि होइनन्, उनी एक विचार हुन्। त्यो विचार जसले हिम्मत, मिहिनेत र समर्पणको अर्थ फेरि परिभाषित गर्छ। दक्षिण कोरियामा लामो संघर्षपछि आफूलाई स्थापित गरे पनि उनले मातृभूमि बिर्सिएनन्। उनी आज प्रवासी मात्रै होइनन्—देशप्रेमी उद्यमी, सामाजिक अभियन्ता, र विश्वभर छरिएका नेपालीहरूको गौरवपूर्ण प्रतिनिधि पनि हुन्।
उनको सफलताको मापन नगद वा सम्पत्तिबाट होइन—मान्छेहरूमा उनले रोपेका भरोसाका बीजबाट हुन्छ। नेपाल फर्किएर रोजगारी सिर्जना, उद्योग लगानी, सामाजिक उत्तरदायित्व, र प्रवासी संगठनहरूमा नेतृत्व—यिनै उनका कर्मको फल हुन्। उनी स्वप्नद्रष्टा मात्र होइनन्, स्वप्न–निर्माता पनि हुन्।
बचपन र प्रारम्भिक जीवन
विनोद कुँवरको जन्म नेपालको सुन्दर पहाडी जिल्ला म्याग्दीको बेनीमा भएको हो। सामान्य परिवारमा हुर्केका उनी विद्यालयदेखि नै आत्मानुशासन, नेतृत्व क्षमता र देशप्रेमले ओतप्रोत थिए। तर उनको सपना सीमित थिएन—न त गाउँको चौको सीमामा, न त कोठाको छानामुनि।
उनी करिब २१ वर्षको उमेरमा दक्षिण कोरिया पुगे—त्यो समयको लागि अपत्यारिलो गन्तव्य। भाषा नबुझेको देश, कडाइ भएको कानुन, नयाँ संस्कार, शून्य सहारा। तर उनले यिनै चुनौतीहरूलाई अवसरमा रूपान्तरण गरे। श्रमिक जीवन, होस्टलका साँघुरा कोठा, शिफ्ट ड्युटी, र मानसिक चुनौतीले उनलाई झन् बलियो बनाउँदै लगे।
संघर्ष र अवसर
कोरियाको कठोर मौसम र जीवनशैलीसँग तालमेल मिलाउँदै, कुँवरले सुरुमा सामान्य मजदुरको रूपमा काम गरे। लामो सिप नभएको, न भाषा, न परिवार—शुरुका वर्षहरू उनी भन्छन्: “पसिना सुक्न पाएको थिएन, तर सपना कहिल्यै मरेन।”
एकातर्फ कारखानाको कडा काम, अर्कोतर्फ होटलमा अतिरिक्त श्रम। रातको दुई बजे पनि कहिले ताडाको काम, कहिले रेष्टुरेन्टमा थाल माझ्ने काम। तर उनीभित्र नेतृत्वको बीउ हरपल हुर्कँदै थियो।
श्रमको मूल्य बुझ्ने कुँवरले नाफाको अर्थ–राजनीति भन्दा अगाडि विश्वासको राजनीति अघि सारे। उनी कोरियामा आफूजस्तै अन्य नेपालीहरूका समस्यामा सहभागी हुन थाले। यही बाटोले उनलाई एनआरएनएको द्वारसम्म पुर्यायो।
व्यवसायिक यात्राः चुनौतीदेखि प्रेरणासम्म
A. KME Travels & Durga Group
दक्षिण कोरियामा उनले स्थापना गरे—Durga Group र KME Travels। केएमई ट्राभल्समार्फत उनी नेपाली श्रमिकहरूलाई कोरियन एयरमार्फत कानुनी, सुरक्षित र सस्तो प्रक्रिया मार्फत पठाउने कार्यमा सफल भए। अहिलेसम्म ७००+ नेपाली युवालाई रोजगारीको ढोका खोलिदिएका छन्।
Durga Group ले रेष्टुरेन्ट, लजिस्टिक्स, इभेन्ट्स व्यवस्थापनजस्ता क्षेत्रमा पनि व्यवसाय फैलाउँदै आएको छ—प्रवासी समुदायमा नैतिक, आर्थिक र सामाजिक बल थप्दै।
B. ‘Hankook’ नुडल्स ब्राण्ड
नेपाल फर्किएपछि उनी रोकिएनन्। भैरहवामा Hankook नुडल्सको कारखाना स्थापना गरे, ८० करोडभन्दा बढी लगानी गर्दै १००+ नेपाली युवालाई रोजगारी दिए। “कोरियन स्वाद, नेपाली उत्पादन” भन्ने नारासहित उनले Made in Nepal, Made for the World दृष्टिकोण अघि सारे।
C. Soju उत्पादन
कोरियन सांस्कृतिक स्वादको सम्मान गर्दै नेपालमै Soju (कोरियन मदिरा) उत्पादन प्रारम्भ गरे—नेपालको बजारमा नयाँ स्वाद र उद्योग थप्दै।
D. ललितपुर BBQ रेस्टुरेन्ट
ललितपुरमा स्थापना गरिएको BBQ Restaurant सुसंस्कृत खाना, सेवा र वातावरणको नयाँ आदर्श बनेको छ, जसले स्थानीय श्रमिक र युवाहरूका लागि रोजगारीको अवसर सृजना गरिरहेको छ।
एनआरएनए नेतृत्व यात्रा (२००६–२०१९)
A. कोरियाबाट अन्तर्राष्ट्रिय नेतृत्वसम्म
- २००६: एनआरएनए कोरियाको संस्थापक सदस्य बने।
- २००९–२०११: अध्यक्ष निर्वाचित—संघ कानुनी रूपमा दर्ता गराउने पहल।
- २०१३–२०१५: पुनः अध्यक्ष, नेतृत्वमा दृढता र पारदर्शिता।
- २०१५–२०१७: ICC सदस्य भएर विश्वस्तरीय संयोजनमा प्रवेश।
- २०१७–२०१९: एसिया–प्यासिफिक उपसंयोजक, १७ देशमा एकैसाथ समन्वय।
उनको कार्यकालमा कोरियाबाट १.६ अर्ब वोन (KRW) संकलन गरी विविध सामाजिक परियोजनाहरूमा सहयोग गरिएको थियो। उनले प्रवासीहरूको लागि स्वास्थ्य, सुरक्षा, र कानुनी परामर्श सेवा सुचारु गराए।
सामाजिक–संस्कृतिक सेतु
– नेपाल–कोरियाबीच भाषा, संस्कृति, धर्म, व्यवसाय र सीप आदान–प्रदानको पुल बनेका छन्।
– आत्महत्या रोकथाम अभियान, दूतावास सुधार पहल, प्रवासीहरूको कानुनी शिक्षा कार्यक्रम, र समुदायभित्र “हामी नै सशक्त छौं” भन्ने भावना निर्माणमा अग्रणी।
– प्रवासी नेपाली समाजलाई आत्मनिर्भर बनाउन भिजन, कार्यक्रम र संरचना निर्माणमा नथाकेका।
COVID–19 महामारीकालिन भूमिका
– महामारीको बेलामा कतिपय नेपाली श्रमिकहरूको जागिर गुम्यो, कोरियाबाट नेपाल फर्कन सकेनन्।
– विनोद कुँवरको संयोजनमा राहत अभियान सञ्चालन भयो—आर्थिक सहायता, खाद्यान्न वितरण, र पुनःरोजगारका लागि सरकारसँग पहल।
व्यक्तिगत पीडा र सहनशीलता
– निजी जीवनमा उनले गहिरो पीडा भोगेका छन्। उनकी अर्धांगिनी ली जी ह्यूंगको असामयिक निधनले विनोद कुँवरको जीवनमा ठूलो शून्यता ल्यायो।
– तर उनले यो व्यक्तिगत चोटलाई सामाजिक समर्पणमा रूपान्तरण गरे। राष्ट्र, समाज र सपनाप्रति झन् गहिरो रूपमा समर्पित बने।
नेतृत्व शैली र प्रेरणा
– पारदर्शिता, मिहिनेत, र सन्तुलित दूरदर्शिता।
– “पहिले आफै निर्माण होऔं, अनि देश निर्माण गरौं” भन्ने सन्देश दिए।
– मोनोरेल, हाइड्रो, कृषि प्रशिक्षण, प्रविधि स्थानान्तरणजस्ता विचारहरू उनका संकल्पका आधार हुन्।
चुनौतीहरू र भविष्यका योजना
– एनआरएनएको विवाद, राजनीतिक हस्तक्षेप, कानुनी अप्ठ्यारा—उनी सबैबाट गुज्रिए।
– यद्यपि, उनका योजना अझै ठूला छन्:
- चाउचाउ ब्राण्ड विस्तार (विदेशमा निर्यात),
- Soju उत्पादनको व्यावसायिक फ्रेंचाइजिङ,
- कृषि क्षेत्रमा तालिम केन्द्र,
- मोनोरेल पूर्वाधार सम्भाव्यता अध्ययन,
- युवालाई सीप प्रशिक्षण।
निष्कर्ष – प्रेरणादायी राष्ट्रनिर्माता
विनोद कुँवर एक मात्रै नाम होइनन्—प्रवासी आन्दोलनको आत्मा, उद्यमशील राष्ट्रप्रेमको मूर्त रूप, नेतृत्वको जीवित पाठशाला हुन्।
उनले सोचेर मात्र होइन, गरेरै देखाएका छन्।
उनी आज प्रवासको हावा चलाउने मात्र होइनन्, मातृभूमिको माटो सिँच्ने एक असली सपूत हुन्।
नेपाली युवा, प्रवासी, नेता र उद्यमी—सबैका लागि एउटा असल उदाहरण।
📘 लेखक: एचबी ताम्राकार
✍️ मूल्यांकन, अनुभूति र प्रेरणाले लेखिएको यो लेख, विनोद कुँवरजस्तो यथार्थ सफलताको कथालाई युवा पुस्तासँग बाँड्ने एक सानो प्रयास हो।
