नेपालजस्तो जलस्रोतले सम्पन्न देशका लागि ऊर्जा मात्र शक्ति होइन, सम्भावनाको नदी हो। ती सम्भावनाहरूलाई योजनामा रूपान्तरण गर्दै, नीतिलाई कार्यान्वयनमा रूप दिँदै, भिजनलाई वास्तविकतामा बदल्न सक्ने विरल नेतृत्वका नाम हो – दीपक खड्का।
नेपाल सरकारका ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाई मन्त्रीका रूपमा माननीय दीपक खड्का देशको ऊर्जा इतिहासमा नाम लेखाउन त अघि सरेकै छन्, अब त उनी “ऊर्जा युगका अभियन्ता” को उपाधिमा समेत चाँडै दरिन्छन् भन्ने आकलन पनि बढ्दो छ।
ऊर्जामन्त्री होइन, ऊर्जा अभियन्ता
दीपक खड्का मन्त्री हुन् – यो त सरकारी हैसियत हो। तर देशभरका जलविद्युतकर्मी, इन्जिनियर, लगानीकर्ता र आम नागरिकका नजरमा उनी ‘ऊर्जा अभियन्ता’ हुन्। अरुण तेस्रो आयोजना होस् या माथिल्लो तामाकोसी, भारतसँगको ४०० केभी अन्तरदेशीय लाइन सम्झौता होस् या घरेलु स्तरमा लगानीमैत्री वातावरण निर्माण – हरेक ठाउँमा उनी नेतृत्वको अग्रपंक्तिमा छन्।
उनको कार्यशैली– तथ्यमा आधारित, फास्ट ट्र्याक सोच, समन्वयमा विश्वास गर्ने, अनि देशको दीर्घकालीन हितमा अडिग रहने। आज नेपाल–भारत ऊर्जा सहकार्यले नयाँ उचाइ छुँदैछ भने त्यसको मेरुदण्डीय कडी मान्न सकिन्छ – दीपक खड्कालाई।
अरुण तेस्रोमा संखुवासभा पुगेर राष्ट्रलाई सन्देश
आज उनी भारतीय समकक्षीसँगै अरुण तेस्रो जलविद्युत आयोजनास्थलमा पुगे। त्यो केवल औपचारिक भ्रमण थिएन, त्यो ऊर्जा भविष्यतर्फको ऐतिहासिक कदम थियो। त्यो ‘तपाईं निर्माण गर्नुहोस्, हामी विश्वास दिन्छौं’ भन्ने नीति निर्माताको सशक्त प्रतिनिधित्व थियो। यस्तो भ्रमणबाट उनले दुई कुराको प्रमाण दिए – एक, नेपालमा ऊर्जा भविष्यको विश्वास पलाएको छ। र अर्को, त्यो विश्वासलाई नेतृत्व दिने व्यक्ति तयार छ।
भविष्यदृष्टि : १६,००० मेगावाट निर्यातको सपना
नेपालले सन् २०३५ भित्र १६,००० मेगावाट विद्युत निर्यात गर्ने लक्ष्य लिएको छ। यो लक्ष्य सुनिँदा ‘अतिवादी महत्वाकांक्षा’ लाग्न सक्छ। तर दीपक खड्का त्यो सपना देख्न मात्र होइन, देखाउन सक्ने मन्त्री हुन्। उनी योजनाहरूलाई रोकिने ‘फाइल सरकार’बाट निकालेर ‘क्रियाशील मन्त्रालय’मा परिणत गरिरहेका छन्।
उनको नेतृत्वमा नेपालले धल्केबर–मुजफ्फरपुर लाइनको क्षमता वृद्धि गर्यो, निजगढ–मोतीहारी र कोहलपुर–लखनउजस्ता नयाँ परियोजना अगाडि बढ्दैछन्।
विदेश नीतिमा ऊर्जा कूटनीतिको सशक्त मोडेल
ऊर्जा अब केवल आर्थिक विषय रहेन, यो कूटनीतिक हतियार बनेको छ। भारतसँगको सहकार्य, बंगलादेशतर्फ निर्यातको तयारी, SAARC Energy Ring मा नेपालको संभाव्य भूमिका – यी सबैमा दीपक खड्काले नेपाललाई सक्रिय खेलाडी बनाएका छन्।
सपना : ऊर्जा आत्मनिर्भर नेपाल
दीपक खड्काले बारम्बार भनेका छन्, “हामीलाई पेट्रोलियममा आत्मनिर्भर बन्नु छैन, हामी जलस्रोतमा आत्मनिर्भर बन्नुपर्छ।” उनको यो भनाइमा केवल शब्द छैन, योजनाको आत्मा छ।
निष्कर्ष : दीपक खड्का – नाम होइन, नेतृत्वको प्रतीक
दीपक खड्का आजको ऊर्जा मन्त्री मात्र होइनन्। उनी भविष्यका ऊर्जा नीतिका अभियन्ता हुन्।
उनी योजनाको नेतृत्व लिन्छन्, निर्णयको जोखिम बहन गर्छन्, अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारसँग तालमेल राख्छन्, अनि देशका युवा इन्जिनियरमा आशा भरिदिन्छन्।
यदि नेपालको समृद्धिको ढोका खोल्ने ‘ऊर्जा क्रान्ति’ को इतिहास कहिल्यै लेखियो भने, त्यसको पहिलो अध्यायमा सुनौलो अक्षरले लेखिनेछ – “दीपक खड्का”।
